Loneitu hriattur puanchhuahna
Botanical name : Gladiolus spp.
Family : Iridaceae
VARIETIES :
A var : Dream Girl, Morning Bride, Simplicity, Snow-drop, Snow Dust, White Enchantress , etc.
Cream : Bonnie, Classmate, Dairy Queen, Lady Bountiful, Cream Topper. Etc.
A eng : Chines Lantern, Golden Peach, Limelight, Sweet Fairy, Morning Sun, etc.
Serthlum rawng : Autumn Glow, Coral Seas, Orange Beauty, Tangerine, etc.
A sendang : Enchantress, Friendship, Pink cheer, Sweet Debbie, Pink Triumph, etc.
A sen : Delicious, Fatima, Redeem, Eclipse, Enticement , etc.
Nawinawk dang : All Aglow, Anniversary, Elegance, Purple Giant, Lavender, etc
LEILUNG LEH BORUAK :
Tui pawm hnem lo, lei tha takah a tha duh. Khaw lum lutuk emaw vawt lutuk emaw, khaw hnawng rei tak a ngeih lo. Tha taka a than nan nikang tha tak a dawn a ngai.
POT-A KHAWI :
Gladiolus hi pot-ah pawh a tha duh a, hmun lia thena hmun khat lei, hmun hnih Bawngek leitha leh hmun khat balu pawlhin pot-a khawi nan hman a tha.
LEIA CHIN/PHUN:
Gladiolus chinna tur lei chu phun hma thla hnih velah 30cm vel tala tha taka laih phawt tur a ni a, kar hnih thum hnua leh nawn leh tur. Metre khat bial zelah bawngek leitha 5-6 kg pek a tha a . Nitrogen tamna leitha pek loh tur.
A PHUN HUN :
September – October (phaiah)
March - April ( tlangramah)
A PAR HUN :
Variety leh a phun hun azirin a par hun a dang thei. A phun hun indawtin, a indawtin a tihpar theih.
A PHUN DAN/TIHPUN :
Gladiolus chu a bulbawk (corms) atanga phun thin a ni a. Corm len an azirin a par pawh a te-in a lian thin. Corm lian leh phek tak aichuan a len zawng laihawl phek lo a tha zawk. A tlangpuiin, 10-12 cm vela lian hman a tha a, exhibition atan chuan heng aia lian hman tur a ni.
Phun hmain a bawka a har tuamtu chu fimkhur taka paih thin tur a ni. Hemi zawh hian tray-ah , hmun lum leh thim deuhah a chawr that nan dah tur a ni.
A bi inhlat zawng : 15cm X 30-45cm
A thuk lam : 10-13cm.
Source :
Department of Horticulture
Mizoram : Aizawl
Pages :1-2
EARTHING LEH STAKING :
Phun atanga kar 6-8 velah a kung chu 20cm vel a nihin lei 10 -15cm vel vur pawn deuh tur a ni. A par kuang a rawn lan hunah hmawlha tihkhawng tur a ni. Bit taka phun a nih erawh chuan. ‘staking’ hi ngai kher lo. A hnahte tihliam lo tura fimkhur tur.
A PAR LAK HUN :
Khawi tur atana a par kuang lak hun tha ber chu a kuanga a par awmte zinga a tha ber chu a kuanga a par awmte zinga a hnuai ber a hawn kim hunah a ni. A kuang hi a theih anga hniamah a tan tur a ni. Tichuan, tuiah khawi hunah a indawtin a kuanga a parte chu a inhawng ve zel mai thin.
A BUL BAWK LAK CHHUAH LEH DAH THAT:
A par zawha a hnahte a en a, a lo vuai hunah a bul bawk chu fimkhur takin fork hmanga lakchhuah tur a ni. Tha taka tihro hnuah hmun daihlim, ro leh thengthaw tha takah kar hnih vel dah tur a ni.
A dah that dan tha chu butter paper ipah a kua tlem siamin hmun vawt takah dah that tur a ni. A bul bawk lian atanga te reuh te te lo awm ve te chu dah hran tur a ni. Heng hmun vawta dah hi phun hma kar thum velah phun huna a lo chawr that nan hmun lum lam deuhah dah leh tur a ni.
Source :
Department of Horticulture
Mizoram : Aizawl
Pages :1-5