Loneitu Hriat Tur Puanchhuahna
BRINJAL (Bawkbawn)
A hming:
Mizo - Bawkbawn
English - Brinjal
Hindi - Bengena
Botanical name - Solanum melongema L.
1. Mihring tana chakna chi hrang hrang leh thil awm te :-
Water - 91.5%
Carbohhydrate - 6.4%
Protein - 1.3%
Fat - 0.3%
Mineral Water - 0.5%
(0.02% Ca, 0.06% P&0,0013%Fe)
2. A tangkainate : Bawkbawn hi hriau zumin chhun chik nuk la, a chhun kuaah chuan tel zu chhung den den
ila, kang ro ta la, chu chu hana leh thinna damdawi tha tak niin an sawi. Bawkbawn hi taksa zawi, ngui nghelh nghulh atana
damdawi tha tak niin an sawi bawk. Siam dan hrang hrang a buatsaihin Bawkbawn hi chawhmeh tha tak a ni.
3. Sik leh sa a duh dan : Boruak lum leh hnawngah a tha duh em em a, ram vawt leh vur tamna ramah chuan a tha thei lo. A than chhung zawng hian boruak lum lutuk lo leh vawt lutuk lo a mamawh a ni. A chi a tiah that theih nan chuan 77 degree F a mamawh a ni. Chhun boruak leh zan boruak vawh inthlak nasatna hmunah a tha thei lo.
4. A lei duh zawng leh a buatsaih dan : Eng leilung ah pawh a chin theih mai zel a, lei me lam deuh leh thil
tawih dur tamna leh ruahtui inthlit fai zung zung na hmun a duh ber. Lei pH range 5.5-6 leilungah a tha.
A chinna tur hmun chu ngun taka tum 5-6 vel leh phut tur a ni. Cheh phut tur a ni. Cheh phut rual hian Bawngek leh hnah tawih acre khatah quintal 15-20 vel leh pawlh tur a ni. Chumi hnuah hui ruala siam tur a ni.
5. A chin hun leh a chi mamawh zat : Favang thlai tur chuan August – September thal chhung ngeiin kui tiak
hman ang che. Chu chu thal chawhmehah a hman theih a ni. Hemi hnu-ah chuan bawkbawn hi chu phaizawl leh luikam ram hnim
hnawng tamnaah chauh a chin theih ang. February-March thla-in kui tiak ang che.
A chi kui tiah (seedbed) ami kha ni 20-25 chhungin hnah pali vel a rawn nei a, tin 6” vela sei a ni bawk ang. Hetih lai vel hi a phunsawn hun lai a ni. A chi 250-300gms hi seedbed 4’x12’ ah ching la, hei hi tin tawi hmunah a phunsawn tawk a ni. Lo/huanah chuan ft.2-2 1/2 a inhlatin i phunsawn hian bawkbawn tiak chu engin emaw khuh la, nili ninga chhung chu tui pe ngei ang che.
6. Lei tha leh lei chi (Manures and Fertilizers) pek dan : Hectare khat hmunah Bawngek leitha hi 10 tonnes
pek tur a ni. Chubakah a hnuaia fertilizer tarlan zat hi pek ngei bawk tur a ni.
Thlai Chaw | Mamawh zat | Form | Fertilizer | Mamawh zat |
---|---|---|---|---|
Kg/Ha | Kg/Ha | Kg/Ha | ||
N | 25 | Urea | 15 | 6 |
P2O5 | 50 | DAP | 108 | 44 |
K2O | 50 | MOP | 84 | 34 |
Fertilizer Urea leh DAP zavai leh Urea zatve thlai phun hmain leiah lo chawhpawlh tur a ni. Thlai phunsawn atanga
ni 35-45 ah Urea la bang zawng zawng kha pek leh vek tur a ni bawk.
7. A chi larzual deuhte :
1) Pusa purple long
2) Pusa purple round
3) T-1 (Early long purple)
4) T-2 (Late long purple)
5) T-3 (Early long purple)
6) T-4 (Late long purple)
7) P.8
8. Tui pek dan : A thar hlawk tur leh tha tur chuan ni 12-15 danah tui pek ziah tur a ni. Tui pek
apiang hian a hmun chu tuiin luan tir vek tur a ni.
9. A thlawh leh enkawl dan: Bawkbawn chu a la tet lai chuan a bul atanga inchi thum bial khawih lovin a vel
chu cheh phut tur a ni. A len deuh hnu chuan tlemin a bul rih vur deuh hlek la, a bul atanga inchi 6-8 vel khawih lovin
a vel chu chek phut thin ang che.
10. A lawh hun : A chan hma a la no lai ngeia lawh tur. I lawh pawhin kuta bal mai lovin, chemte hriam
takin a rah kungah zai chhum zel ang che.
11. A thar zat : A tlangpuiin tin tawi hmunah 200qtls. A thar theih.
12. Rannung leh natna laka ven dan :
1. A rah leh zik rannungin a ei chuan Lindance 0.1% emaw bawkbawn chu thla khata upa a nih atanga ni 10 danah kah tur a ni.
Parathlon 50EC(0.04%) in kar 2 dan zelah vawi 6 kah tur. Thiodan 35EC te, Malathlon te leh Dimethoate hi an tha vek a ni.
Sevin 50% WP leh Dipterax 80% WP te hi 450 gms.tui 360 lts, a pawlhin 1 ha. kah nan a tawk a, a tha hle.
2. Rannung(stem borer) in a kung a beih chuan a chunga kan sawi damdawi khian kah tur a ni.
3. Damping off: He natna hi fungas natna avanga lo awm a ni. Chu natna chu Phythium SP emaw Phytophthora spp an
ni a. Hemi natna hian a beih chuan bawkbawn tiak chu a bul lei seh chinah a lo tawih a, tichuan a lo rei deuhin bawkbawn
tiak chu a tlu pawp pawp mai thin. Hnawng pek tam lutukin he natna hi a lo awm duh a, tin, a chiin natna a lo kai vang a
ni thei bawk. Chuvangin a chi i hman tur chu captan gm khat leh a chi 100gm nuai pawlha chin tur a ni.
Source : Thlasik thlai chin dan
Agriculture Extension Series 33/2007
Department of Agriculture (Crop Husbandry)
Page 53-56